Bir ana arının kaliteli olmasından önemli olan diğer faktör ise erkek arı popülasyonudur. Çünkü erkek arının cinsi o ırkın bir nevi saflığını korumasıdır. Üretmiş olduğunuz ana arılar birbirinden farklı hangi erkek arılarla çiftleşmediği bilmiyorsanız ortaya karışık bir ana arı çıkacaktır. Ama ülkemizde mesala Ardahan ilinin Posof ilçesine ve çevrelerine arı girişi yasaktır. Bu bölgede sadece kafkas arı üretimi yapılmakta olup ve üretilen ana arılar ve erkek arılar ise saf ırk olmaktadır.
Genel olarak erkek arının tek görevi yeni ana arı gözlerinden çıkan ana arılarla çiftleşmek ve çiftleşme sonrası zaten ölmektedirler. Erkek arıların doğma şekli ise, normal ana arının gözlere bırakmış olduğu yumurtadan çıkar. Tabi bu gözlere bırakılan yumurtalar dölsüz olmaktadır. Bu durum ana arı normal seyride bir yumurta bırakma şeklide olabilir veya çiftleşme yapmayan ana arı ise sürekli dölsüz yumurta bırakarak arı kolonisini sonu bile hazırlayabilir.
Erkek arılar genel olarak oğul döneminde çıkarlar ve yaz sonu gibi diğer işçi arılar tarafından kovan dışına ölüme terkedilirler. Erkek arıların iğnesi olmayıp insanı veya başka bir canlıyı sokamazlar. Aynı zamanda bal toplama gibi özellikleri yoktur. O yüzden ana arıla ile çiftleşme işlemini yaptıktan sonra arı kolonisi ile herhangi bir işi kalmamaktadır. Suni ana arı üretiminde ise bu şekilde erkek arıların spermi alınarak laboratuvar ortamında çiftleşmesi yapılır.
Genel olarak kolonisi iyi olan yani, çalışması, sağlığı, bal yapımı veya hastalıklara karşı dayanıklı olan kovan biz damızlık olarak seçip ondan ana arı üretiriz. İşte yine aynı şekilde böyle kıstasları olan kovandan erkek arı da üretimi yapılmalıdır ki ana arı kalitesini yüzden elli erkek arı belirlemektedir. Arıcılık işi arıları yönetme sanatıdır. O yüzden dolayı koloni de bulunan işçi arı, ana arı ve erkek arıyı doğru teknik ve bilimsel yöntemlere göre yapmamız gerekiyor.
Peki arı kovanını erke arı üretimine nasıl teşvik edebiliriz?
Normal olarak arıların gelişim zamanında ortalama 5-6 çıta yavrusu olan bir koloni erkek arı üretmeye başlar. Eğer kovanlarınız bu çıta seviyesinde yavru yoksa diğer kovanlardan aktarma yaparak yavru sayısını artırabilirsiniz. Bu aşamaya gelen kovana her gün şurup ve kek ile besleme yapıyoruz. Çerçevelerin üzerinde keki eksik olmasın yada şurupluk varsa onun içine 2-3 kg kek hep olmalı. Gün aşırı şurup vermeyi de ihmal etmiyoruz. Bu olayı yaparak arıların erke arı gözü örmesini sağlıyoruz ve aşırı şurup verdiğimiz için erkek arı gözlerinden çıkan yerlere şurup yani nektar doldurulmuş oluyor. Zaten bu şekilde erkek arı gözlerini gören ana arı hemen yumurta atar. Bu şekilde ve basit bir yöntem ile erkek arı üretimi yapabiliriz.
