Bal verimi yüksek koloniler damızlık olarak seçilmelidir. Eğer bal verimi yüksek olan bir koloni varsa biliyoruz ki o arı kovanında güzel gelişim var bu gelişimi sağalayan ana arı olduğu için bizim için tercih edilecek arı kolonisi olmalıdır.
Verim ve ekonomik açıdan önemli özelliklerin değerlendirilmesi: Arılıkta bulunan kolonilerin koloni kartları incelenerek bal verimi ve davranışları hakkında bilgi sahibi olunur. Verimleri bilinmeyen yeni ana arı uygulanmış koloniler damızlık olarak seçilmez. Bu durumda dış görünüşlerine bakılarak ön seçim yapılabilir.
Orjininin bilinmesi: Bu hem ana arı, hem erkek arı için yapılmalıdır. Baba hattı için bilgi yalnızca aletsel tohumlama ve çok iyi tecritlenmiş çiftleştirme alanları kullanıldığı hallerde mümkün olmaktadır. Damızlık seçilen kolonilerin verimleri, arılık veriminin üzerinde olursa gelecek kuşaklardan da artan miktarlarda verim almak mümkün olacaktır.
Ölçümler ve gözlemler: Kolonide bulunan işçi ve erkek arıların ait olduğu ırkın özelliklerini taşıdığı bilinmektedir. Bal arılarında dil uzunluğu, kanat ölçüleri, abdomen halkalarının rengi gibi morfolojik özellikler ve davranış özellikleri ırk tespitine yardımcı olur. Bir ırkta saflıktan uzaklaşma varsa bu kendini dış görünüşüyle açığa verir.
Öyle ise her koloni, damızlık değildir. Damızlık olarak seçilecek koloniler:
• Verimleri saptanmış,
• Ana ve baba hatları ile kardeşlerinin verimleri hakkında bilgi sahibi olunan,
• Ana arıları tam kontrollü çiftleşmiş koloniler olmalıdır.
Kalıtsal verim sadece ana arıların bulunduğu kolonilerde tam anlamıyla ortaya çıkar. Bunun için ana arı yetiştiriciliği iyi bilinmelidir. Ana arı yetiştirmek hassas bir konudur doğru zamanda ve doğru yöntemler ile yapılmalır.
