Eğer arıcılıkta başarılı olmak istiyorsanız ve ekonomik olarak bir getiri sağlamak için kaliteli ana arı ile çalışmanın yanında güçlü arı kovanları ile çalışmamız gerekiyor. Ana arı üretimi yapan kişi ve kurumların doğru şartlar ve standarta göre yapıldığında doğru analar ortaya çıkacaktır. Ana arı üretimi yapılırken ana arının bulunduğu gen ve üretimimin yapıldığı ay, üretimde kullanılan teknikler, larvaların yeterli beslenmesi ve bölgede bulunan erkek arıların sayıları gibi durumlar ana arını kalitesin etkilemektedir. İster bireysel isterseniz ticari olarak ana arı üretimi yapın yukarıda saydığımız özelliklerin yanında bölgesel yani çevresel şartlarda doğru ana arı üretim seyrini değiştirmektedir.
Ülkemizde profesyonel anlamda arıcılık az yapıldığından genel itibari ile arıcılık sektöründe bulunan kişiler ikinci bir iş veya hobi olarak yaptığı için kovan başı üretim çok düşüktür. Koloni başı verim düşüklüğünü bir çok nedeni olabildiği gibi bunlardan birisi de ana arı olmaktadır. Ana arının üretim aşamasında düzenli ve düzgün yumurta atması koloniyi bal akımına iyi hazırlayarak daha fazla işçi arı ile daha fazla arı ürünleri elde edilmiş olacaktır. Ana arı kalitesini etkileyen gen takibi ve çevresel faktörler olduğu için bu duruma dikkat edilmesi büyük önem taşımaktadır. Ülkemizde ve dünyada bu duruma çok önem verilmediği zaman ana arı kalitesini düşürerek, koloni kayıplarına kadar yol açmaktadır. Yapılması gereken yollar takip edilmediği zaman koloniye verdiğiniz ana arı kolonideki işçi arılar anayı eğer beğenmezse öldürmektedirler. Var olan işçi arılarda zaten ana arının yeterli kalite olup olmadığını bilmektedirler. Ana arı kabul ettirme sürecinde eğer ana arı yeterli döllenmeye sahip değilse ya koloni tarafından öldürülür yada kabul ettiyse seyrek yumurta atma gibi sorunlar devam etmekte olup, o anayı da belli bir zaman sonra öldürmektedirler. Dölsüz ana arı yada yeterli döllenme sağlanamadıysa mutlaka belli bir zaman sonra işçi arılar tarafından imha edilecektir.
Ana Arı Kalitesini Etkileyen Etkenler Nelerdir
Bir ana arının kalitesinden bahsedebilmek için sezonuna bağlı olarak yaz kış fark etmeksizin koloni sağlıklı olmasına kadar kendini gösterir. Koloni içinde arı popülasyonu ve yavru mevcudu ile bağlantılı olarak kalitesini göstermektedir. Arıcılıkta birinci kural yeterli döllenme sağlamış ve yumurta atıp kapatan ana arıları yeni kolonilere verilmesi gerekir. Ana arı üretim zamanı, larvanın yaşı, larvan transferi yapan kişinin el becerisi, besleyici ve bitirici kovanların kalitesi ve daha sonra çiftleştirme için kutulara alınması safhasında teknik konularına dikkat edilmesi bağlı olarak ana arının performansını bu gibi durumlar etkilemektedir. Üretim yapılırken aynı zamanda üretim yapılan arılıkta erkek arı üretim kolonilerinin bulunması ve kovanlarda yeterli düzeyde erkek arı olmalı ki yeni aday ana arıların çiftleşme uçuşunda iken yeterli döllemeyi sağlaması gerekir.
Damızlık Koloni Seçimi Nasıl Yapılır
Nitelikli ve kaliteli ana arı üretimi için gerekli olan doğru damızlık koloni seçimidir. Çünkü ana arı larvaları arılıktaki diğer kovanlara artısı çok olan veya özel damızlık kolonisi olarak elinizden bulunan arıdan aldığınız larvalar ile yeni ana arı üretimi sürecine girmektesiniz. Damızlık koloni seçimi arının sakinliği, düzenli yumurta atması, iyi bal yapması ve hastalıklara karşı mücadeleci olması gibi kıstaslar göz önünde bulundurularak ana arı üretimi yapılacaktır.
Yetiştirme Yöntemi ve Sezonu
Ana arı üretiminin en uygun olduğu dönem ilkbahar ayıdır. Doğada bütün çiçekler açtığında içgüdüsel olarak koloni de artık doğada her şey var deyip ona göre gelişim göstermektedir. Ana arı üretimi düşünüyorsanız doğanın coşup taştığı o günlere denk getirmelisiniz. Polen ve nektarın yoğun olarak geldiği arıların hummalı bir şeklide çalıştığı dönemlerdir. Eğer kovanda erkek arılarda görmeye başladıysanız yine aynı şekilde bilin ki ana arı üretim zamanı gelmiştir. Koloni de ana arı adayın önemi kadar erkek arı da çok önemlidir. Ana arılar hazırlanırken erkek arılar onlarda önce hazır edilmesi gerekir. Çünkü erkek arı 24 günde yetişirken 12 günde de cinsel olgunluğa eriştiğinden toplam 36 gün gibi zamana ihtiyaç olduğundan ona göre erkek arı üretimi yapmamız gerekiyor.
Transfer Yapılanın Yumurtanın Süresinin Bilinmesi
Transferi yapılacak yumurtaların süresinin 1 günlük larvalardan seçilmesi gerekiyor. En fazla 36 saatlik olanlar olabilir ama 24 saat ve erken olanların seçilmesi ana arının kalitesini belirleyen önemli bir etkendir. Larvalara baktığınız zaman en yenilerine bakarak seçmeniz gerekiyor.
Başlatıcı Kolonilerin Hazırlanması
Başlatıcı koloni demek anasız koloni demektir. Larva transferi yapılan çerçevenin bunlara verilerek beslenmesi sağlanır. Başlatıcı koloniye verilecek larva sayısının 25-30 adet arasında olmalıdır ve larvaları verince şuruplama yapılması gerekir. Yine bu başlatıcı kolonilere sürekli genç işçi arı takviyesi yapılmalı ki larvaları iyi beslesinler. Genç işçi arı verme yolu ise çıkma üzere olan kapalı yumurtalı çerçeveler verilmesi gerekir başka kovanlarda alınan. Bu şekilde verilen larvalar ortalama 2 gün tutulur ve bitirici kolonilere geçirilir.
Bitirici Kolonilerin Hazırlanması
Başlatıcı kolonilerde 2 gün (24-48 saat arası) tutulduktan sonra bitirici kolonilere alınmasıdır. Yine aynı şekilde başlatıcı koloniler gibi anasız ve boş işçisi olan kovanlardır. Çiftleştirme uçuşuna kadar yeni aday ana arılar bu kovanda tutulmaktadır. Yine bitirici kolonilerde aynı şekilde başlatıcılar gibi bol bol şurup verilerek beslenmesi gerekiyor.
Ana Arı Çiftleştirme Kutularının Hazırlanması
Ana arının larva transferinden 10 gün sonra ve larvalardan ana arıların çıkmasına 1-2 gün kala ana arı memeleri bu kutulara yerleştirilir. Yine bu kutularda 2 avuç kadar bir arı mevcudu olur ve memeyi takınca bu işçi arıların bakımı devam eder. 16 gün gibi süre olunca ana arı içinde çıkar ve bir kaç gün sonra çiftleşme uçuşuna çıkar ortalama ise 1 hafta gibi bir sürede yumurta atamaya başlar. Ama bu süreler bazen 22 güne kadar uzayabilmektedir. Ticari olarak yada normal arılığından bireysel anlamda ana arı üretimi yapıyorsanız 3-5 günde bir kontrol etmeniz gerekir. Buradan çıkan ana arıların teraziye koyduğunuzda ağırlığı 200 mg ise kaliteli, 220 mg ve üzeri ise çok kaliteli ana arı olarak sınıflandırılmıştır.
Ana Arı Kabulünü Etkilen Faktörler
Ana arı verdiğiniz koloni de hastalık varsa özellikle nosema gibi arı hastalığı varsa bu hastalığa ana arı çabuk yakalanır ve yakalanması durumunda diğer arılar tarafından hemen imha edilir. Yeni ana arı normal işçi yumurtaları attığı yere arada da erkek arı yumurtası da atıyorsa yeterince çiftleşmediğini gösterir. Ana arılar en az 2 yılda bir değiştirilmesi gerekir. Ticari anlamda arıcılık yapıyorsanız yılda bir değiştirilmesi gerekiyor.
Ana arı satın alırken bildiğiniz ve güvendiğiniz kişilerden almayı unutmayın. Çünkü bir ana arının fiyatı düşük veya yüksek olabilir karşılığında bir koloni meydana geliyor. Bir kovan arı fiyatını düşünerek ana arılarınızı o şekilde almaya çalışınız.
